Home      Ruimte voor zelfsturing      Kansen door zelfsturing     Ruimte voor zelforganisatie     Voorbeelden van zelforganisatie      Diensten    Contact

_________________________________________________________________________________________________________________________________

Het klassieke beeld van een organisatie bestaat uit een leider die een doel kiest en daarachter volgelingen die in een rechte lijn naar dit gestelde doel toe werken. Ik wil daar graag een ander beeld tegenover stellen: de organisatie als zwerm: een groep gelijkwaardige individuen die, rondcirkelend rond een gemeenschappelijk doel, al onderzoekend en samenwerkend dit doel probeert te bereiken. De voordelen van een zwerm zijn dat deze zich voortdurend kan aanpassen aan nieuwe en onverwachte omstandigheden en een groot vermogen tot zelforganisatie, innovatie en creativiteit heeft dat uitstijgt ver boven de voordelen van centrale aansturing. Je kunt de kracht van zelforganisatie zelf uittesten. Zet 10 mensen neer willekeurig verdeeld over een ruimte. De opdracht is dat zij zich opstellen in driehoeken met aan alle kanten een onderlinge afstand van 1 meter. De eerste keer doe je dat door zelf vanaf de zijlijn aanwijzingen te roepen naar de deelnemers en de tweede keer door ze te vragen onder elkaar te regelen. Gegarandeerd dat de tweede keer veel sneller gaat! Resultaatgebieden:De resultaatgebieden in een organisatie worden direct afgeleid van de maatschappelijke doelen van de organisatie. Resultaatgebieden zorgen voor een duidelijke focus op de gevraagde output van een organisatie en betreffen alle activiteiten die nodig zijn om deze output te realiseren. Rollen:Om resultaten te bereiken, moet menselijke energie ingezet worden en moet het totale werkpakket verdeeld worden over de medewerkers. De resultaatgebieden moeten zelforganiserende teams worden door middel van ‘rollen’.

De vijf generieke rollen zijn: Professional (of: vakman): de vakinhoudelijke medewerker met een complete taak Veranderaar (of: ontwikkelaar, initiator): de medewerker die zich richt op nieuwe producten en markten en op nieuwe werkwijzen en deze vaak in projectvorm ontwikkelt; Verbinder: de medewerker die voorziet in de menselijke behoefte aan structuur en orde en vooral gericht is op het faciliteren van verbindingen; Coach (of: begeleider): de medewerker die zorgt voor de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers op de langere termijn; Richtinggever (of, in analogie met leidinggevende: richtinggevende): deze medewerker heeft een inspirerende visie op de vier rollen en op het gehele resultaatgebied.

Dialogen:Om de dynamiek te versterken en structureren zullen tussen alle rollen dialogen (of: conversaties) ingericht moeten worden gericht op informatie uitwisseling en afstemming. Zowel tussen rolhouders onderling als tussen rolhouders en stakeholders in de omgeving (‘rekenschap’). Dialogen vinden bij voorkeur niet in vergaderingen plaats, maar in één-op-één gesprekken of via social media.

_________________________________________________________________________________________________________________________________

Eric Alkemade Interim-Management en Organisatie Advies